PROGRAM ADAPTACYJNY

Wstęp

Moment przekraczania przez dziecko progu żłobka jest bardzo trudnym przeżyciem, dlatego istotne  jest wspieranie go przez rodzinę i opiekunów. Dla wielu dzieci i rodziców jest to okres stresujący i trudny, wywołujący lęk, złość, upór i gniew. Wynika to z tego, że dziecko zostaje wyrwane ze środowiska rodzinnego, które dotychczas gwarantowało mu poczucie bezpieczeństwa, stabilności oraz zrozumienie tego, co się wokół niego dzieje. Z dnia na dzień zostaje wprowadzone w nowe otoczenie, nieznane środowisko,  przestrzeń i osoby co sprawia, że nie jest w stanie rozumieć oraz kontrolować sytuacji i odczuwa ją jako zagrożenie. Sytuację stresową przeżywają także rodzice dzieci. Mają bowiem oddać swoje dziecko pod  opiekę instytucji i osób obcych. Obawiają się o jego bezpieczeństwo o to czy sobie poradzi w różnych sytuacjach. Rodzi to wątpliwości oraz niepokój, który podświadomie przenoszą na dziecko. Aby temu zapobiec stworzyliśmy program adaptacji w żłobku, który ułatwi ten ciężki okres zarówno dla dzieci jaki i rodziców.

CELE PROGRAMU ADAPCYJNEGO

1. Pomoc dzieciom w adaptacji nowych warunków panujących w Gminnym  Żłobku w Dydni.

2. Włączenie rodziców do wspierania dziecka w procesie adaptacji.

3. Przygotowanie rodziców do pomocy.

GŁÓWNE ZADANIA PROCESU ADAPTACYJNEGO

1. Pomoc dzieciom w przystosowaniu się do warunków panujących w żłobku.

2. Skrócenie okresu przystosowania się dzieci w żłobku.

3. Zmniejszenie obaw i niepewności rodziców związanej z oddaniem dziecka pod opiekę personelu placówki.

4. Przedstawienie rodzicom wypoczynku jako coś atrakcyjnego np. łączenie leżakowania ze słuchaniem muzyki relaksacyjnej.

5. Podtrzymanie relacji z rodzicami, która ma udoskonalić dalszą współpracę.

6. Zwrócenie uwagi rodziców na potrzeby emocjonalne dzieci.

7. Wzmacnianie dorosłych  w roli rodziców.

8. Integracja rodziców między sobą.

PRZEBIEG PROCESU ADAPTACYJNEGO

Proces adaptacji przebiega stopniowo i składa się z dwóch etapów.

Etap I obejmuje:

• rozmowę z rodzicami i prezentacje placówki;

• poznanie personelu, który będzie zajmować się Waszym dzieckiem;

Etap II obejmuje:

• pojawienie się dziecka w żłobku ( pierwsza wizyta z rodzicem/ opiekunem prawnym
  -1godzina);

• na początku adaptacji dzieci stosujemy skrócony czas pobytu w placówce co umożliwia stopniowe oswajanie się dziecka ( 2 godziny pierwszy dzień w kolejnych stopniowo wydłużamy pobyt);

• obserwację – naszym celem jest uzyskanie istotnych informacji o dziecku;

• udzielamy rodzicom   informacji o dziecku oraz funkcjonowaniu żłobka;

 

ZASADY DOBREJ ADAPTACJI DZIECKA W ŻŁOBKU:

1. Zapoznaj dziecko z placówką, zanim zacznie do niego uczęszczać.                                                                        Najpierw dokładnie wytłumacz malcowi, gdzie idziecie, mówiąc o tym z radością. Potem pokazuj, tłumacz i wyjaśniaj – „to jest ciocia Natalia, która będzie się tobą opiekować, to będzie twoja sala, a tutaj są toalety. I spójrz, ile zabawek!’. Dzięki temu prostemu zabiegowi, pierwszy pobyt malca nie będzie aż tak „świeży”.

2. Stopniowo wydłużaj czas pobytu dziecka w żłobku.                                                                                              Nie rzucaj malca na „głęboką wodę”, zostawiając go od razu pierwszego dnia w żłobku na prawie dziewięć godzin – dla dziecka będzie to wieczność. Najlepszym rozwiązaniem jest stopniowy proces wydłużania pobytu, trwający około tygodnia, dwóch tygodni. I tak, pierwszy dzień z rodzicem ok 1 godziny kolejne dwa dni po 1-2 godziny, następne trzy – przez 3-4 godziny, kolejne dwa dni – 4-5 godzin i w końcu trzy dni pobytu przez 6-7 godzin. Po tym okresie możecie już rozpocząć „pełnoetatowe” uczęszczanie do żłobka.

3. Pozwól dziecku przynosić do placówki wspomnienie z domu ( ulubiona zabawka, kocyk, pieluszka).
   Zalecane jest, aby w procesie adaptacji dziecko miało ze sobą „ wspomnienie z domu”. Jest to dla dziecka ogromne ułatwienie, ponieważ ma ze sobą coś „domowego” i tylko jego. Ukochany miś, kocyk czy pieluszka będzie pocieszeniem w chwilach większej tęsknoty albo ułatwi malcowi zasypianie.

4. Poinformuj dziecko, kiedy po nie wrócisz i zawsze dotrzymuj danego słowa.                                                             Taka informacja jest dziecku bardzo potrzebna! Dzięki temu będzie miało poczucie bezpieczeństwa i łatwiej będzie mu wytrwać. Nie używaj jednak sformułowania „po pracy”, ale np. – „po podwieczorku”. I nigdy się nie spóźniaj – jeśli przyjdziesz aż godzinę później, możesz ujrzeć zapłakaną pociechę, która nie zaufa ci kolejnego dnia.

5. Zachowuj się pewnie.                                                                                                                                        Twoje nastawienie to informacja dla dziecka – czy jest się czego bać, czy może wcale nie. Zauważ, że w nowych sytuacjach dzieci bacznie przyglądają się twarzom swoich rodziców i z nich wyczytują, jak powinny się zachować. Ta zasada sprawdza się także w tej sytuacji! Nawet, jeśli czujesz niepewność i wielką troskę, a nawet masz wrażenie, że zaraz wybuchniesz płaczem, uśmiechaj się i mów – „Kochanie, czeka cię mnóstwo cudownej zabawy. Ciocia już na pewno chce ci coś pokazać!”.

6. Buduj pozytywne wrażenie o placówce.                                                                                                              Pod żadnym pozorem nie mów „Kochanie, wiem, że się nie ucieszysz, ale musimy jechać już do żłobka” – takie słowa plus pełna żalu mina Rodzica to gwarancja płaczu. Zamiast tego rozmawiajcie w domu o tym, jaka świetna jest placówka, jakie są w niej cudowne zabawki i dzieci. Rankiem powiedz z radością „A teraz zaprowadzę cię do żłobka, żebyś mógł się świetnie bawić!”

7. Poproś partnera o pomoc.                                                                                                                                Cóż, czasem przyczyną rozpaczy w progu placówki jest nie tyle samo miejsce, co… konieczność rozstania z tą, która do tej pory była zawsze obok. Jeśli widzisz, że malec nie radzi sobie podczas waszych rozstań, niech to Twój Partner spróbuje odprowadzać malca. Może się okazać, że problemu nie ma lub jest znacznie lepiej.

8. Nie przeciągaj pożegnań.                                                                                                                            Półgodzinne przytulanie na ławce w dziecięcej szatni naprawdę nie jest sposobem na ułatwienie zadania. Poza tym, dziecko będzie miało nadzieję, że jednak zmienisz zdanie – a to naprawdę nie o to chodzi. Postaraj się zrobić to szybko – przebierz dziecko, daj mu buziaka i powiedz, że wrócisz po obiadku. Jeśli malec się zanosi, będzie to dla ciebie wręcz traumatyczna chwila, ale spokojnie – jeśli poczekasz pięć minut pod drzwiami to na pewno niedługo usłyszysz… ciszę i radość                     z wspólnych zabaw.

9. Rozmawiaj z personelem.                                                                                                                             Innymi słowy, trzymaj rękę na pulsie. Pytaj, jak radzi sobie Twoje dziecko, czy bawi się z innymi, czy płacze po Twoim wyjściu i co możesz zrobić, by usprawnić proces adaptacji. Jeśli powiedzą Ci o Twoich błędach – nie obrażaj się, tylko doceń otwartość. I spróbuj postępować według ich wskazówek.

SPODZIEWANE EFEKTY:

Dziecko:

• spokojnie rozstaje się z rodzicami/opiekunami,

•  rozumie, iż pobyt w żłobku jest czasowy, a kończy się powrotem do domu
  z rodzicami /opiekunami,

•  zna salę żłobkową  oraz rozkład pomieszczeń w żłobku,

• ma zaufanie do opiekunów/cioć oraz  innych pracowników żłobka,

•  uczestniczy w życiu grupy,

•  posiada koleżanki i kolegów, z którymi lubi się bawić,

• jest świadome, że może zwrócić się z prośbą, problemem doopiekunów,

• wie, że może współdecydować,

• zna i stosuje zasady współżycia w grupie,

•  zna zasadę nie oddalania się od grupy,

• stosuje zasady bezpiecznej zabawy, bezpiecznego zachowania się;

Rodzice dzieci:

•  nie obawiają się pozostawić dziecka pod opieką osób trzecich,

• znają opiekunów i pracowników żłobka, chętnie z nimi współpracują,

• znają specyfikę pracy żłobka, jego wizję i misję,

• znają ramowy plan dnia, rozkład pomieszczeń żłobka,

• znają system  motywacyjny obowiązujący w żłobku oraz zasady współżycia w grupie – tzw. „Kodeks Postępowania”,

• wiedzą w co wyposażyć dziecko do żłobka,

•  mają świadomość możliwości swoich dzieci, wiedzą o ich sukcesach oraz trudnościach i problemach,

• znają znaczenie samoobsługi i samodzielności w procesie adaptacji,

• integrują się z innymi rodzicami;

Opiekunowie:

• poznają dzieci, którymi będą się opiekowali,

•  znają środowisko domowe dzieci,

• znają oczekiwania rodziców względem żłobka,

• podejmują współpracę z rodzicami dzieci,

• pracę z dziećmi planują w oparciu o ich obserwację.

METODY I FORMY SŁUŻĄCE REALIZACJI PROGRAMU ADAPTACYJNEGO:

Realizując założenia programu należy tak dobrać metody i formy, by efekt był jak najlepszy. W pracy z dzieckiem podstawową formą działalności jest zabawa. W zabawie
w sposób naturalny , nie stresujący dziecko – bawiąc się uczy, a także zaspakają swoje potrzeby fizyczne, psychiczne, społeczne, a także ciekawość poznawczą. Wśród metod pracy wskazane są: elementy pedagogiki zabawy, zabawy i ćwiczenia ruchowe, ruchowo- naśladowcze, zabawy i tańce integracyjne, techniki relaksacyjne, drama itp. Praca z dziećmi w żłobku wymaga określonych form organizacyjnych. Do podstawowych form pracy wychowawczej i edukacyjnej w żłobku należą: zabawa dowolna i zorganizowana, czynności samoobsługowe związane z utrzymaniem higieny osobistej oraz praca użyteczna, spacery i wycieczki ,zajęcia organizowane przez opiekunów, uroczystości żłobkowe.

FORMY DZIAŁAŃ ADAPTACYJNYCH

1. Zapisy dziecka do żłobka (cały rok, jeśli są wolne miejsca) - rozmowy indywidualne
z rodzicami i dziećmi,

• zwiedzanie żłobka,

• podanie rodzicom podstawowych informacji o pracy żłobka, planie dnia

2. Dni otwartych drzwi - możliwość poznania opiekunów, pracowników i maluszków żłobku,

• poznania rozkładu pomieszczeń w żłobku,

• poznania ramowego planu dnia i rytuałów,

• obserwacji bądź udziału nowoprzyjętych dzieci w zajęciach dydaktycznych, zabawie swobodnej i zabawach integracyjnych wraz z rodzicem/opiekunem,

3. Zebranie adaptacyjne dla rodziców

• zapoznanie rodziców z programem adaptacyjnym oraz możliwymi trudnościami adaptacyjnymi dzieci,

• przekazanie podstawowych informacji nt. pracy żłobka,

• rozdanie rodzicom przewodnika nt. adaptacji dziecka w żłobku oraz informacji, w co wyposażyć dziecko w żłobku,

• wypełnienie przez rodziców ankiety informacyjnej „Moje Dziecko” ,

• wypełnienie przez rodziców oświadczenia ( zgody na udział dziecka w dniach adaptacyjnych),

• stwarzanie atmosfery zaufania i zachęcani do współpracy

4. Zajęcia i zabawy adaptacyjne z dziećmi

• zabawy integracyjne, które umożliwiają poznanie się dzieci oraz poznanie opiekunów, uczą współdziałania, pomagają otworzyć się dzieciom,

• zabawy umożliwiające zapoznanie się dzieci z pomieszczeniami, w których będą przebywać dzieci oraz ich funkcjami, oraz zapoznanie z ogrodem żłobkowym,

•  stopniowe wprowadzanie zasad i norm postępowania obowiązujące w grupie żłobkowej tzw. „Kodeksu Postępowania”,

• poznawanie dzieci, ich możliwości i problemów,

• tworzenie przyjemnej atmosfery, zdobycie zaufania dzieci

5. Adaptacja rodziców (cały rok):

• zdobycie informacji na temat oczekiwań rodziców wobec żłobka,

• ustalenie zasad kontaktu i współpracy,

• pedagogizacja rodziców,

• zebrania,

• zajęcia otwarte,

•  umożliwienie kontaktu ze specjalistami,

• gazetki żłobkowe, strona internetowa żłobka, tablice informacyjne dla rodziców, Fb,

• udział w uroczystościach i imprezach,

EWALUACJA

Celowość i efektywność działań adaptacyjnych należy monitorować cały okres adaptacyjny.

Proponowane formy monitoringu to:

• ankieta dla rodziców „Moje Dziecko” zawierająca podstawowe informacje o nowo przyjętych dzieciach oraz oczekiwania rodziców,

•  obserwacja dzieci przechodzących okres adaptacyjny (arkusz obserwacji zachowańdziecka w żłobku po wstępnym okresie adaptacji)

• ankieta dla rodziców i nauczycieli dotycząca przebiegu procesu adaptacyjnego dzieci w żłobku

 

PORADNIK DLA RODZICÓW

„ADAPTACJA DZIECKA W ŻŁOBKU”

Drogi Rodzicu,

oto kilka rad w jaki sposób możesz ułatwić Twojemu dziecku przekroczenie progu żłobka:
Postaraj się…                              

• Wytwarzać u dziecka pozytywne nastawienie do żłobka

• Stopniowo dostosowywać rytm dnia dziecka do tego, jaki panuje w żłobku (np. zbliżone pory posiłków, przesunięcie drzemki na godzinę odpowiadającą porze leżakowania)

•  Kształtować u dziecka umiejętności porozumiewania się z innymi dziećmi i dorosłymi (poprzez zachętę do prowadzenia rozmów, dzielenie się przeżyciami)

• Włączyć dziecko w przygotowania do pójścia do żłobka, kupując wspólnie piżamkę czy przytulankę, która będzie mu towarzyszyć

• Przeprowadzić tzw. trening umiejętności społecznych, polegający na doświadczaniu przez dziecko przebywania z innymi dorosłymi i dziećmi, a także rozstania z rodzicami

• Wdrażać dziecko do samoobsługi (samodzielne jedzenie łyżką, mycie rąk, załatwianie potrzeb fizjologicznych, zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby)

• Dostarczać dziecku materiały plastyczne, z którymi zetknie się w żłobku

•  Stopniowo oswajać dziecko z okolicą, budynkiem żłobka, placem zabaw,a także salą
  i personelem placówki

• Uświadomić dziecku, że chodzenie do żłobka będzie jego codziennością (tak jak dla Ciebie Twoja praca) i, że wiąże się to z tym, że ono rośnie

Rodzicu pamiętaj, że adaptację utrudniają:

• twoje wyrzuty sumienia

•  niepokój o dziecko

•  brak zaufania do placówki

• podejrzliwość w stosunku do personelu

• brak jasnych reguł

• traktowanie dziecka przedmiotowo

• pośpiech i zdenerwowanie

• spóźnianie się

• brak czasu dla dziecka

• obrażanie się na dziecko

• odrzucenie czy brak zrozumienia dla jego zachowań

Dobre rady na pierwszy dzień:

• opowiedz dziecku jak będzie wyglądał jego dzień i postaraj się, by tak było

• wstańcie na tyle wcześnie, by dać dziecku szansę na spokojne zjedzenie śniadania i inne rutynowe czynności

• możliwie konkretnie powiedz dziecku, kiedy je odbierzesz (np. po obiedzie, a nie „za chwilkę”) i koniecznie dotrzymaj obietnicy

• nie przeciągaj pożegnania- nic tak nie utrwala płaczu dziecka jak świadomość, że za jego pomocą może ono osiągnąć to, na czym mu w danej chwili zależy bądź świadomy, że często drugie pożegnanie jest trudniejsze i bardziej dramatyczne od pierwszego                                      

•  płaczącemu maluchowi powiedz, że teraz pocieszy go jego pani/ciocia, bo Ty musisz już iść do pracy/ do domowych obowiązków       

• kontroluj, co mówisz do dziecka (nigdy nie oszukuj dziecka mówiąc, że wychodzisz tylko po jakąś rzecz czy idziesz gdzieś zadzwonić, nie obiecuj mu, że jeśli zostanie w żłobku to   coś za to otrzyma, nie krytykuj go za próby samodzielności, nie strasz go żłobkiem i paniami itp.)                                    

• gdy dziecko bardzo przeżywa rozstanie z Tobą warto na początku wybierać je szybciej i stopniowo wydłużać pobyt w żłobkuw kolejnych dniach

• gdy rozstanie jest trudne dla Was obojga dobrze jest  poprosić inną osobę, by przyprowadzała Twoje dziecko do żłobka

• nie wymuszaj na dziecku zaraz po powrocie do domu, by opowiedziało Ci jak było w żłobku

• wszystkie wątpliwości i pytania kieruj do opiekunek

Pierwszego dnia do żłobka należy przynieść:

DZIECKO

• buty na zmianę (najlepiej na rzepy lub wsuwane, gdyż łatwiej się je zakłada)  

• ubrania na zmianę –  dwa zestawy: spodnie/ spodenki/spódniczka/sukienka, koszulka z krótkim/ długim rękawem, majteczki, skarpetki/ rajtuzki

• szczoteczka i pasta do zębów

• chusteczki higieniczne w paczkach lub w pudełku

•  chusteczki nawilżane

• pampersy                                                 

•  „wspomnienie domu”, czyli miś lub zabawka, kocyk bądź pieluszkę, która pomoże znieść rozstanie z rodzicem

• butelkę na mleko + butelka na soczek/herbatkę,

•  kubek niekapek

• smoczek + pudełko na smoczek

• piżamę, pościel (poszewki na kołdrę o wymiarach: 120*70 i poduszkę o wymiarach 50*35)

• duży ręcznik

• UŚMIECH NA TWARZY  I DOBRY HUMOR

Prosimy o podpisanie wszystkich wyżej wymienionych rzeczy.

RODZIC

• pewność, że dziecko sobie poradzi        

• zaufanie do opiekunek i personelu żłobka     

• uśmiech na twarzy, z której dziecko potrafi odczytać dobre i złe emocje i dzięki nim nastroić się na cały dzień